Αναδημοσίευση από το blog του Ηλία Ιωακείμογλου
Αν στήσω στην αυλή μου μια σημαία, τη δική μου σημαία, και επιδίδομαι καθημερινά σε πράξεις και τελετουργικά λατρείας και αφοσίωσης σε αυτήν, τότε αυτό θα παραμένει μια δική μου, ιδιωτική υπόθεση· είναι βέβαιο ότι στην περίπτωση αυτή οι γείτονές μου θα δουν τη δική μου, προσωπική σημαία σαν ένα πανί που κυματίζει. Μια σημαία, λοιπόν, αναγνωρίζεται και υπάρχει ως μαζικό σύμβολο, ως κάτι παραπάνω από ένα πανί που κυματίζει, επειδή της έχουν προσδώσει ρόλο σε μια διαδικασία κοινωνικοποίησης· αλλιώς αποτελεί αντικείμενο προσωπικής προτίμησης και ατομικής παρέκκλισης από τα καθιερωμένα.
Κοινωνικοποίηση σημαίνει, όμως, ένα παιχνίδι ανταλλαγής. Σε τι συνίσταται αυτή η ανταλλαγή; Προσφέρω το θέαμα της λατρείας της σημαίας στους άλλους, κι εκείνοι σε εμένα, ώστε να υπάρξει η αμοιβαία αναγνώρισή μας μέσα από τα συλλογικά υπονοούμενα που διακινεί το τελετουργικό της κοινής μας λατρείας. Είναι αυτή η ανταλλαγή των συλλογικών υπονοούμενων και η συνακόλουθη αμοιβαία αναγνώριση που μετατρέπει το πανί που κυματίζει σε σύμβολο, σε σημαία. Επειδή τα συλλογικά υπονοούμενα αφορούν στην έννοια του Έθνους, η αμοιβαία αναγνώριση όσων νιώθουν να ανήκουν σε αυτό μετατρέπει το ύφασμα σε εθνική σημαία. Προφανώς, κανείς δεν δακρύζει μαζί με τους Ολυμπιονίκες μιας άλλης χώρας, όταν ο εθνικός ύμνος συνοδεύει τη σημαία τους, τη δική τους σημαία, στην έπαρση της. Το παιχνίδι της αμοιβαίας αναγνώρισης, σε αυτή την περίπτωση, αφορά κάποιους άλλους, όχι τους “δικούς μας”. Άρα, η αμοιβαία αναγνώριση είναι ταυτοχρόνως και η χάραξη μιας διαχωριστικής γραμμής έναντι των άλλων, είναι αποκλεισμός. Η λατρεία της εθνικής σημαίας μεταπλάθει ένα απλό κομμάτι ύφασμα σε σύμβολο, επειδή ενεργοποιεί μια διαδικασία ανταλλαγής συλλογικών υπονοούμενων και αμοιβαίας αναγνώρισης όσων ανήκουν στο ίδιο «Έθνος», και αποκλεισμού όσων δεν ανήκουν σε αυτό.
Με αυτό τον τρόπο, λοιπόν, η ανθρώπινη δραστηριότητα «παράγει» την εθνική σημαία· με εργαλείο της ένα τελετουργικό λατρείας που επιτρέπει την αμοιβαία αναγνώριση όσων ανήκουν στο ίδιο «Έθνος». Οι πατριώτες, όμως, δεν αντιλαμβάνονται ότι η εθνική σημαία κατασκευάζεται από τις δικές τους εκδηλώσεις λατρείας, αλλά αντιστρέφουν το βέλος της αιτιότητας και στη θέση της αιτίας τοποθετούν το αποτέλεσμα· πιστεύουν, δηλαδή, ότι η σημαία είναι ένα αξιολάτρευτο σύμβολο, επειδή εκ φύσεως, εκπροσωπεί αυτοδικαίως το «Έθνος». Εκλαμβάνουν, επομένως, τις εκδηλώσεις της λατρείας τους προς τη σημαία ως το φυσικό επακόλουθο της αξιολάτρευτης φύσης της. Λατρεύουν τη σημαία, λένε, επειδή «είναι ιερή». Στην πραγματικότητα γίνεται ιερή γι' αυτούς, επειδή αυτοί οι ίδιοι τη λατρεύουν μέσα σε ιεροτελεστίες που επιτρέπουν την ανταλλαγή συλλογικών υπονοούμενων, καθώς και την αμοιβαία αναγνώριση με τους άλλους πατριώτες. Νομίζουν ότι η εθνική σημαία είναι προικισμένη με ιδιότητες που υπερβαίνουν τη φύση της ως ένα πανί που κυματίζει, ενώ είναι η ίδια η λατρεία τους που μετασχηματίζει μια πρώτη ύλη, το ύφασμα ή το πλαστικό, σε εθνικό σύμβολο, ακριβώς όπως στις εκκλησίες ένα σταυροκόπημα μπροστά σε ένα είδωλο το μετατρέπει σε ιερή εικόνα. Εκλαμβάνουν μια κοινωνική σχέση ως αντικείμενο, δηλαδή ως φετίχ.
Ο επαναστατικός διεθνισμός, ωστόσο, υπερβαίνει τον φετιχισμό, και μετατρέπει τα πανιά που κυματίζουν σε απλά σημεία του πολύχρωμου πλήθους που αναγνωρίζει ως μοναδικό έθνος: το έθνος των ανθρώπων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου