Μέρες χειμερινού ηλιοστασίου που 'ναι.....

Δεύτερο Συνέδριο των Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών της Ρωσίας
25 έως 26 Οκτωβρίου (7 με 8 Νοεμβρίου), 1917 

Έκθεση για την Ειρήνη 26 Οκτωβρίου (8 Νοεμ.) 1917

Το ζήτημα της ειρήνης είναι ένα φλέγον ζήτημα, ένα νευραλγικό επίκαιρο ζήτημα . Πολλά έχουν ειπωθεί, πολλά έχουν γραφεί γι' αυτό το ζήτημα, και ίσως όλοι σας το έχετε πολύ συζητήσει. Έτσι, επιτρέψτε μου να περάσω στην ανάγνωση μιας δήλωσης που θα πρέπει να κοινοποιήσει η εκλεγμένη από εσάς κυβέρνηση.

Διάταγμα για την Ειρήνη 

Η εργατο-αγροτική κυβέρνηση που δημιουργήθηκε από την επανάσταση της 24ης-25ης Οκτωβρίου στηριγμένη στα Σοβιέτ των εργατών, των στρατιωτών και των αγροτών, προτείνει σε όλους τους εμπόλεμους λαούς και τις κυβερνήσεις τους να αρχίσουν αμέσως διαπραγματεύσεις με σκοπό μια δίκαιη και δημοκρατική ειρήνη.

Η Δίκαιη και δημοκρατική ειρήνη, που ποθεί η συντριπτική πλειοψηφία των εργατικών και εργαζομένων τάξεων, οι οποίες εξαντλήθηκαν, πέρασαν κακουχίες και μαρτύρησαν από τον πόλεμο, σε όλες τις εμπόλεμες χώρες ⁱ – η ειρήνη που απαιτούν με τον πιο αποφασιστικό και τον πιο επίμονο τρόπο οι Ρώσοι εργάτες και αγρότες μετά την ανατροπή της τσαρικής μοναρχίας – αυτή η ειρήνη, η κυβέρνησή μας πιστεύει, ότι δεν μπορεί παρά να είναι μια άμεση ειρήνη χωρίς προσαρτήσεις (δηλαδή, χωρίς καταλήψεις ξένων εδαφών, χωρίς δια της βίας ενσωματώσεις ξένων εθνοτήτων) και χωρίς πολεμικές αποζημιώσεις.

Αυτή είναι η ειρήνη την οποία η ρωσική κυβέρνηση προτείνει σε όλους τους εμπόλεμους λαούς να συναφθεί˙ προτίθεται δε η ίδια να κάνει επί τόπου, χωρίς καμία καθυστέρηση, όλα τα αποφασιστικά βήματα μέχρι την τελική επικύρωση όλων των όρων αυτής της ειρήνης από τις πληρεξούσιες συνελεύσεις αντιπροσώπων τις καθορισμένες από τους λαούς όλων των χωρών και όλων των εθνών.

Με τους όρους προσάρτηση ή κατάκτηση ξένων εδαφών, η κυβέρνηση εννοεί, σύμφωνα με το περί δικαίου αίσθημα των δημοκρατιών εν γένει και των εργαζομένων τάξεων ιδιαιτέρως, οποιαδήποτε ενσωμάτωση σε ένα μεγάλο ή ισχυρό κράτος, μιας μικρή ή αδύναμης εθνότητας, εάν η συμφωνία και η επιθυμία της εν λόγω εθνότητας δεν έχουν εκφραστεί με ακρίβεια με σαφήνεια και με ελεύθερη βούληση, ανεξάρτητα από την εποχή που πραγματοποιήθηκε αυτή η βίαιη ενσωμάτωση, αλλά και ανεξάρτητα από το βαθμό ανάπτυξης ή καθυστέρησης του έθνους που ενσωματώνεται με τη βία ή παραμένει με τη βία μέσα στα σύνορα ενός συγκεκριμένου κράτους. Ανεξάρτητα, τέλος, από το εάν αυτό το έθνος βρίσκεται στην Ευρώπη ή στις μακρινές υπερπόντιες χώρες.

Αν ένα έθνος παραμένει με τη βία μέσα στα σύνορα ενός συγκεκριμένου κράτους, εάν, παρά την εκπεφρασμένη επιθυμία εκ μέρους του – που καμιά σημασία δεν έχει αν εκφράζεται στον Τύπο, σε λαϊκές συνελεύσεις, σε αποφάσεις κομμάτων ή σε ταραχές και εξεγέρσεις ενάντια στην εθνική καταπίεση – δεν του δίνεται το δικαίωμα να προσδιορίζει σε μια ελεύθερη ψηφοφορία, χωρίς κανένα περιορισμό, μετά την πλήρη αποχώρηση του στρατού του έθνους στο οποίο ενσωματώνεται ή εν γένει ενός ισχυρότερου έθνους, το ζήτημα των μορφών της πολιτικής του ύπαρξης, τότε η ενσωμάτωσή του, η σύνδεσή του είναι μια προσάρτηση, δηλαδή, μια κατάκτηση και μια βίαιη ενέργεια.

Το να συνεχιστεί ο πόλεμος για το πώς να μοιραστούν μεταξύ τους τα πλούσια και ισχυρά έθνη τους αδύναμους λαούς που κατέκτησαν, είναι , σύμφωνα με την κυβέρνησή μας, το μεγαλύτερο από τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας˙ και η κυβέρνηση αυτή δηλώνει πανηγυρικά αποφασισμένη να υπογράψει όρους ειρήνης που θα βάλει τέλος σε αυτόν τον πόλεμο, όρους που ήδη υποδείξαμε, όρους ισότητας και δικαιοσύνης για όλους τους λαούς χωρίς εξαίρεση!

Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση διακηρύσσει ότι δεν θεωρεί, ούτε στο ελάχιστο του κόσμου, αυτούς τους όρους ειρήνης ως τελεσίγραφο, δηλαδή, ότι συμφωνεί να εξετάσει όλες τις άλλες συνθήκες ειρήνης και επιμένει μόνο σε μια πρόταση ειρήνης όσο το δυνατόν πιο γρήγορης, προερχόμενη από οποιαδήποτε εμπόλεμη χώρα˙ επιμένει επίσης στην πλήρη διαφάνεια, έτσι ώστε να αποκλειστούν απολύτως από την ειρηνευτική πρόταση, κάθε σύγχυση και κάθε μυστικότητα.

Η κυβέρνηση καταργεί τη μυστική διπλωματία και εκφράζει από την πλευρά της, τη σταθερή της πρόθεση να διεξάγει τις συνομιλίες με κάθε ειλικρίνεια, μπροστά σε όλο το λαό· προχωρεί άμεσα στην πλήρη δημοσίευση των μυστικών συμφωνιών που έχουν επικυρωθεί ή συναφθεί από την κυβέρνηση των γαιοκτημόνων και των καπιταλιστών από τον Φεβρουάριο μέχρι τις 23 Οκτωβρίου 1917. Οι συνθήκες αυτές, στο βαθμό που στοχεύουν, όπως έχει συμβεί στις περισσότερες περιπτώσεις, να αποκτήσουν τα κέρδη και τα προνόμια των γαιοκτημόνων και των Ρώσων καπιταλιστών, στη απόκτηση κερδών και προνομίων για τους Ρώσους γαιοκτήμονες και καπιταλιστές, στη διατήρηση ή την αύξηση των προσαρτήσεων των μεγαλο-Ρώσων, ακυρώνονται αμέσως και άνευ όρων από την κυβέρνηση.

Απευθυνόμενη προς τις κυβερνήσεις και τους λαούς όλων των χωρών και προτείνοντάς τους να αρχίσουν ανοιχτά άμεσες διαπραγματεύσεις για τη σύναψη ειρήνης, η κυβέρνηση δηλώνει από τη μεριά της έτοιμη να διεξαγάγει αυτές τις συνομιλίες τόσο μέσω γραπτών μηνυμάτων όσο και τηλεγραφικά ή με συνομιλίες μεταξύ αντιπροσώπων των διαφόρων χωρών, ή σε ένα συνέδριο αυτών των αντιπροσώπων. Για τη διευκόλυνση των συζητήσεων αυτών, η κυβέρνηση διορίζει πληρεξούσιο αντιπρόσωπό της σε καθεμιά από τις ουδέτερες χώρες.

Η κυβέρνηση προτείνει σε όλες τις κυβερνήσεις και τους λαούς όλων των εμπόλεμων χωρών να συνάψουν αμέσως εκεχειρία, θεωρώντας από την πλευρά της ως επιθυμητή τουλάχιστον μια ανακωχή τριών μηνών, δηλαδή για μια περίοδο κατά τη διάρκεια της οποίας θα ήταν δυνατή η οριστική κατάληξη των ειρηνευτικών συνομιλιών με τη συμμετοχή εκπροσώπων όλων των λαών και όλων, χωρίς εξαίρεση, των εθνών που πήραν μέρος στον πόλεμο ή που αναγκάστηκαν να λάβουν μέρος, καθώς και η σύγκληση συνελεύσεων περιβεβλημένων με πλήρεις εξουσίες, συγκροτημένων από αντιπροσώπους διορισμένους από τους λαούς όλων των χωρών, προκειμένου για την τελική επικύρωση των όρων της ειρήνης.

Απευθύνοντας αυτή την ειρηνευτική πρόταση προς τις κυβερνήσεις και τους λαούς όλων των εμπόλεμων χωρών, η προσωρινή κυβέρνηση των εργατών και των αγροτών της Ρωσίας, απευθύνεται ιδιαιτέρως στους συνειδητούς εργάτες των τριών πιο αναπτυγμένων εθνών της ανθρωπότητας και των σημαντικότερων κρατών που ενεπλάκησαν στον σημερινό πόλεμο: της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας. Οι εργάτες των χωρών αυτών έχουν προσφέρει τις καλύτερες υπηρεσίες στην υπόθεση της προόδου και του σοσιαλισμού: τα υπέροχα παραδείγματα του κινήματος των Χαρτιστών στην Αγγλία· μια σειρά από ιστορικές επαναστάσεις μείζονος σημασίας που πραγματοποίησε το γαλλικό προλεταριάτο· τέλος, την ηρωική πάλη εναντίον του έκτακτου νόμου ⁱⁱ  και μια μεγάλη προσπάθεια με πείσμα και πειθαρχία, η οποία αποτελεί παράδειγμα για τους εργάτες σε όλο τον κόσμο, προσπάθεια για την διαμόρφωση προλεταριακών μαζικών οργανώσεων, στη Γερμανία. Όλα αυτά τα παραδείγματα προλεταριακού ηρωισμού και ιστορικής πρωτοβουλίας είναι για μας η εγγύηση ότι οι εργάτες των χωρών αυτών θα εκπληρώσουν τα καθήκοντα που τους ανατίθενται σήμερα, ότι θα λυτρώσουν την ανθρωπότητα από τις φρικαλεότητες του πολέμου και των συνεπειών του· ότι αυτοί οι εργάτες, με την πολυσχιδή, αποφασιστική δράση τους, με την ανεπιφύλακτη ενέργειά τους θα μας βοηθήσουν να διεξάγουμε με επιτυχία ως το τέλος τον αγώνα για την ειρήνη και, την ίδια στιγμή, τον αγώνα για τη χειραφέτηση των εργαζόμενων και υφισταμένων την εκμετάλλευση μαζών, από κάθε σκλαβιά και κάθε εκμετάλλευση.

Η εργατοαγροτική κυβέρνηση που δημιουργήθηκε από την επανάσταση της 24^ης – 25^ης Οκτωβρίου στηριζόμενη στα Σοβιέτ των εργατών, των στρατιωτών και των αγροτών πρέπει να ξεκινήσει αμέσως ειρηνευτικές συνομιλίες. Η έκκλησή μας πρέπει να απευθυνθεί ταυτόχρονα και στις κυβερνήσεις και στους λαούς. Δεν μπορούμε ν' αφήσουμε κατά μέρος τις κυβερνήσεις, γιατί τότε η σύναψη της ειρήνης θα τραβούσε σε μάκρος και μια λαϊκή κυβέρνηση δεν μπορεί να δρα έτσι, αλλά δεν έχουμε ούτε στο ελάχιστο στον κόσμο το δικαίωμα να μην απευθυνθούμε την ίδια στιγμή και στους λαούς. Παντού υπάρχει ασυμφωνία μεταξύ των κυβερνήσεων και των λαών˙ γι' αυτό οφείλουμε να βοηθήσουμε τους λαούς να παρέμβουν στα θέματα του πολέμου και της ειρήνης. Φυσικά, εμείς θα υπερασπιστούμε με όλα τα μέσα ολόκληρο το πρόγραμμα μας για ειρήνη χωρίς προσαρτήσεις και χωρίς πολεμικές αποζημιώσεις. Δεν το απεμπολούμε, αλλά πρέπει να αποσπάσουμε από τα χέρια των εχθρών μας την δυνατότητα να πουν ότι οι δικοί τους όροι είναι διαφορετικοί και, ως εκ τούτου, δεν υπάρχει έδαφος για να μπουν σε διαπραγματεύσεις μαζί μας. Όχι, δεν πρέπει να τους δώσουμε αυτή τη δικαιολογία και να παρουσιάσουμε τους όρους μας ως τελεσίγραφο. Αυτός είναι ο λόγος που υπογραμμίζουμε την ευνοϊκή μας διάθεση να εξετάσουμε όλους τους όρους, όλες οι προτάσεις ειρήνης. Θα τις εξετάσουμε, αυτό δεν σημαίνει ότι θα τις αποδεχτούμε. Θα τις υποβάλουμε προς συζήτηση στη Συντακτική Συνέλευση που θα έχει κάθε εξουσία για να αποφασίσει σε τι μπορούμε και σε τι δεν μπορούμε να συναινέσουμε. Αγωνιζόμαστε ενάντια στο ψέμα των κυβερνήσεων που στα λόγια δεν κάνουν όλες τους άλλο από το να μιλούν για ειρήνη, για δικαιοσύνη, αλλά στην πραγματικότητα διεξάγουν πολέμους για κατάκτηση και λεηλασία. Ούτε μια κυβέρνηση δεν θα πει όλα όσα σκέφτεται. Όσο για εμάς, είμαστε εχθρικοί στη μυστική διπλωματία και θα δράσουμε ανοιχτά μπροστά στο σύνολο του λαού. Δεν θα κλείσουμε, ποτέ δεν κλείσαμε, τα μάτια μας μπροστά στις δυσκολίες. Δεν είναι δυνατό να σταματήσει κανείς τον πόλεμο με μια απλή άρνηση να τον διεξαγάγει, δεν είναι δυνατόν να σταματήσει κανείς τον πόλεμο μονομερώς. Προτείνουμε μια εκεχειρία τριών μηνών, δεν αρνούμαστε ένα μικρότερο χρονικό διάστημα, για να επιτρέψει στον εξαντλημένο στρατό να πάρει μιαν ανάσα, τουλάχιστον για κάποιο χρονικό διάστημα˙ επιπλέον, είναι αναγκαίο να συγκληθούν σε όλες τις πολιτισμένες χώρες εθνοσυνελεύσεις για να εξετάσουν τους όρους.

Προτείνοντας να συναφθεί άμεσα μια ανακωχή, απευθυνόμαστε στους συνειδητούς εργάτες των χωρών που συνέβαλαν σημαντικά στην ανάπτυξη του προλεταριακού κινήματος. Απευθυνόμαστε επίσης στους εργάτες της Αγγλίας, όπου γεννήθηκε το Χαρτιστικό κίνημα, στους εργάτες της Γαλλίας που περισσότερο από μία φορά στις εξεγέρσεις τους έδειξαν τη δύναμη της ταξικής τους συνείδησης και στους εργάτες της Γερμανίας, που έδωσαν τον αγώνα ενάντια στο νόμο για τους σοσιαλιστές και δημιούργησαν ισχυρές οργανώσεις.

Στο μανιφέστο της 14ης Μαρτίου, τους προτείναμε να ανατρέψουν τους τραπεζίτες ⁱⁱⁱ , όμως, αντί να ανατρέψουμε τους δικούς μας, είχαμε συνάψει συμμαχία μαζί τους, την Προσωρινή Κυβέρνηση Συνασπισμού. Σήμερα, έχουμε πια ανατρέψει την κυβέρνηση των τραπεζιτών.

Οι κυβερνήσεις και η αστική τάξη θα καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να ενωθούν και να πνίξουν στο αίμα την εργατοαγροτική επανάσταση. Όμως, τρία χρόνια πολέμου έχουν εκπαιδεύσει επαρκώς τις μάζες. Το κίνημα των Σοβιέτ σε άλλες χώρες, η εξέγερση του γερμανικού στόλου, που κατεπνίγη από τους γιούνκερ του δήμιου Γουλιέλμου ^iv. Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν ζούμε στα βάθη της Αφρικής, αλλά στην Ευρώπη, όπου τα πάντα μπορούν να γίνουν γρήγορα γνωστά.

Το εργατικό κίνημα θα πάρει το πάνω χέρι και θα ανοίξει το δρόμο για την ειρήνη και το σοσιαλισμό.

Σημειώσεις του Εκδότη

i Πρόκειται για τις χώρες που συμμετέχουν στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο του 1914-1918, ο οποίος έφερε αντιμέτωπες την Αντάντ (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, στις οποίες προσχώρησαν αργότερα, η Ιταλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες) και από την άλλη το Βέλγιο, τη Σερβία, τη Ρουμανία, την Ιαπωνία, την Κίνα, τη Γερμανία, την Αυστρουγγαρία, την Τουρκία και τη Βουλγαρία.

ii Ο έκτακτος νόμος κατά των Σοσιαλιστών ψηφίστηκε στη Γερμανία το 1878 από την κυβέρνηση του Βίσμαρκ για να συντρίψει το εργατικό και σοσιαλιστικό κίνημα. Σύμφωνα με το νόμο αυτό, όλες οι σοσιαλδημοκρατικές οργανώσεις, οι μαζικές εργατικές οργανώσεις, ο εργατικός Τύπος απαγορεύτηκε, οι σοσιαλιστικές εκδόσεις κατασχέθηκαν και οι σοσιαλδημοκράτες διώκονταν και εκτοπίζονταν.
Ωστόσο, τα αντίποινα αυτά δεν μπόρεσαν να συντρίψουν το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, το οποίο υιοθέτησε παράνομες μορφές δουλειάς: εξέδιδε στο εξωτερικό το κεντρικό του όργανο, την εφημερίδα Social-Demokrat και συγκαλούσε τακτικά τα συνέδρια του κόμματος (1880, 1883 και 1887)˙ στη Γερμανία, οι οργανώσεις και οι ομάδες του κόμματος αναδιαμορφώνονταν μέσα στην παρανομία και είχαν επικεφαλής μια παράνομη Κ.Ε. Την ίδια στιγμή, το κόμμα χρησιμοποιούσε σε μεγάλο βαθμό τις νόμιμες δυνατότητες για την ενίσχυση των δεσμών του με τις μάζες, η επιρροή του αυξανόταν, ο αριθμός των ψήφων για τους Σοσιαλδημοκράτες στις εκλογές του Reichstag είχε υπερτριπλασιαστεί στα 1890 σε σύγκριση με το 1878. Ο Καρλ Μαρξ και ο Φρίντριχ Ένγκελς βοήθησαν σε μεγάλο βαθμό τους Γερμανούς σοσιαλδημοκράτες. Το 1880, ο έκτακτος νόμος κατά των Σοσιαλιστών καταργήθηκε κάτω από την αυξανόμενη πίεση των μαζών.

iii Ο Λένιν έχει κατά νου την έκκληση του σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών της Πετρούπολης, «Προς τους λαούς του κόσμου» που δημοσιεύθηκε στην Izvestia του Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών της Πετρούπολης, Νο. 15, 15 Μαρτίου 1917.

iv Ο Λένιν αναφέρεται στις ανταρσίες που ξέσπασαν μεταξύ των ναυτών του γερμανικού στόλου τον Αύγουστο του 1917. Μια επαναστατική οργάνωση των ναυτών, που μετρούσε στο τέλος του Ιούλη 1917 κάπου τέσσερις χιλιάδες μέλη, καθοδηγούσε το κίνημα. Οι ναυτικοί Maxe Reicbspietsch και Albin Kobis από το «Friedrich der Grosse» ήταν επικεφαλής της οργάνωσης. Η οργάνωση υιοθέτησε την απόφαση να αγωνιστεί για μια δημοκρατική ειρήνη και να προετοιμάσει μια εξέγερση. Στις αρχές Αυγούστου ξεκίνησαν ανοικτές δράσεις στο στόλο. Οι ναύτες από το πολεμικό «Prinze Regent Luitpold», που ναυλοχούσε στο Wilhelmshaven, εγκατέλειψαν το πλοίο για να απελευθερώσουν συντρόφους τους που είχαν συλληφθεί για συμμετοχή σε προηγούμενη απεργία. Στις 16 Αυγούστου, οι θερμαστές του πολεμικού «Westphalen» αρνήθηκαν να εργαστούν. Σχεδόν ταυτόχρονα, το πλήρωμα του «Nuremberg» εξεγέρθηκε εν πλω. Οι ταραχές επεκτάθηκαν και σε άλλα πλοία του Wilhelmshaven. Οι ανταρσίες κατεστάλησαν αγρίως. Οι ηγέτες του κινήματος, Kobis και Reichspietsch, τουφεκίστηκαν ενώ άλλοι συμμετέχοντες καταδικάστηκαν σε βαριές ποινές καταναγκαστικής εργασίας.