Ταξική Σύνθεση

Αφορμή για τούτη την ανάρτηση υπήρξε ο θόρυβος για τα «πόθεν έσχες» βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ καθώς και ένα ωραίο άρθρο του Π. Μαυροειδή . Το ζήτημα της κοινωνικής σύνθεσης των κομμάτων εργατικής αναφοράς θα ήταν αστείο και να το συζητά κανείς αν δεν επανερχόταν ξανά και ξανά είτε από τα εργαστήρια της αστικής προπαγανδιστικής βιομηχανίας, είτε από μια ιδιότυπη δήθεν αριστερή ηθικοποίηση της πολιτικής. Μια ρεφορμιστικής προελεύσεως αντίληψη σύμφωνα με την οποία, η απόρριψη του καπιταλισμού στο ηθικό επίπεδο από έναν πολιτικό ηγέτη, θα ήταν όλο κι όλο ό,τι χρειάζεται για να αφεθεί η εργατική υπόθεση εις χείρας του. Δεν θέλω να παραπέμψω στις εμμονές κάποιου περίεργου τύπου των αρχών του περασμένου αιώνα[1], που άλλωστε είναι πια  passé , κι έτσι θα καταφύγω στην.... καινή διαθήκη. 

Κατά έναν τρόπο λοιπόν το ζήτημα της ταξικής σύνθεσης των κομμάτων εργατικής αναφοράς δεν είναι εφεύρεση των κομμουνιστών. Όπως ένας άλλος passé τυπάκος[2] παρατηρεί, υπήρξε μία ανάλογη κατάσταση στον πρωτοχριστιανισμό, όπου τέθηκαν τα ίδια ζητήματα. Πράγματι, ο ευαγγελιστής μας πληροφορεί ότι  «εὐκοπώτερόν ἐστιν κάμηλον διὰ τῆς τρυμαλιᾶς τῆς ῥαφίδος διελθεῖν ἢ πλούσιον εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ θεοῦ εἰσελθεῖν». Η αγωνία της προσωπικής μοίρας και το έρμα του προσωπικού συμφέροντος είναι, στη γενική περίπτωση, εκείνα που θα καθορίσουν τόσο την ιδεολογία όσο και, κυρίως, την πρακτική ηθική του ατόμου. Την ευαγγελική παρομοίωση μετέφερε και η αείμνηστος μάμμη μου εις τα καθ ημάς λέγουσα: «Ο Θεός να σε φυλάει από δεξιό εργάτη και από αριστερό αφεντικό».

Και είχε βέβαια δίκιο η γιαγιά μου, αλλά τα πράγματα δεν είναι δυστυχώς τόσο σαφή, όσο αυτή και ο απλοϊκός ευαγγελιστής μας περιγράφουν. Η βασιλεία του θεού όπως και το εργατικό κράτος δεν «είναι» ακόμη, ή όπως το θέτει ο Παύλος «βλέπομεν γὰρ ἄρτι δι’ ἐσόπτρου ἐν αἰνίγματι, τότε δὲ πρόσωπον πρὸς πρόσωπον». Έτσι, για να δει κανείς εκείνο που δεν είναι ακόμη, από τη μεριά όμως εκείνου που τώρα είναι, πρέπει αναγκαστικά να ισορροπήσει νυχοπατώντας  στο κάγκελο μεταξύ των δύο. Τότε όμως δεν ξέρει στα σίγουρα αν το κάθε του βήμα  πατά μέσα στον καπιταλισμό και είναι άρα πισωπάτημα ή έξω από αυτόν και αποτελεί επαναστατικό βήμα. Αν προσθέσεις σε αυτό την ικανότητα εκείνου που είναι - του καπιταλισμού - να ενσωματώνει κάθε διαμεσολάβηση, η πτώση λόγω βαρύτητας, μπορεί να γίνει μόνο προς τα μέσα. Το ζήτημα είναι αν έχεις το ταξικό κουράγιο (δεν σε βαραίνει τίποτα στις τσέπες)  και το πολιτικό όργανο για να ξανασηκωθείς. Το να ξανασηκωθείς βλέπετε, δεν είναι ατομική ηθική κατάκτηση, αλλά κατά κυριολεξία ταξικό, άρα πολιτικό, διακύβευμα
Κι αν στην ευαγγελική περικοπή ο πλούσιος απλά σηκώθηκε και απήλθε περπατώντας προς τα ενδότερα του κόσμου του, αυτό δεν είναι η μοναδική δυνατότητα. Μπορείς να παραμείνεις κοντά στο σύνορο αλλά όχι δα και στα κάγκελα! Δεν υπάρχει μόνο ο Χρύσανθος Λαζαρίδης, υπάρχουν και οι φραγκάτοι του ΣΥΡΙΖΑ ( ή οι βολεμένοι γραφειοκράτες του ΚΚΕ. ή ακόμα και ο γενναιόδωρος κόμης  Κάρολυ). 
Βλέπετε, ο καπιταλισμός, όχι μόνο μετουσίωσε σε καπιταλιστικές τις διαμεσολαβήσεις εκείνες που κληρονόμησε - η πάλαι ποτέ φεουδαλική πατριαρχία για παράδειγμα έγινε καπιταλιστική φαλλοκρατία - αλλά με την ίδια ευκολία δημιούργησε δικές του, τα  συνδικάτα για παράδειγμα, και με την ίδια επίσης ευκολία αφομοιώνει κάθε νέα διαμεσολάβηση που προβάλλει στον ορίζοντά του. Έτσι, κάθε απόπειρα συμβιβασμού, διευθέτησης, η απλής συνύπαρξης του ατομικού συμφέροντος με μία διανοητικά ενστερνισμένη ηθική στάση και -εκ πρώτης όψεως- εργατική πολιτική τοποθέτηση, όντας άλυτη αντίφαση διαμεσολαβείται και καταλήγει μοιραία βήμα προς τα μέσα, πτώση υπό το βάρος μιας πραγματικότητας που δεν σκοτίζεται για ηθικές επιταγές, απτής  όσο πχ το μέλλον των παιδιών ή το μέλλον του κόμματος ΑΕ, στην καπιταλιστική «μόνη»  σκληρή πραγματικότητα. Το βήμα προς τα έξω γίνεται πρακτικά ανέφικτο και απομένει μόνο ως δυνατότητα του ονειρικού ιστορικού επέκεινα, υλικό για κυριακάτικους δεκάρικους, που θάλεγε πάλι αυτός ο Λένιν.  Αντ'  αυτού μπορείς για ξεκάρφωμα, να διαλαλείς το πόσο άδικο είναι το σύστημα απέναντι στην εργατική τάξη και να προτρέπεις το κεφάλαιο σε..... ηθικές ενατενίσεις. 

 Σημειώσεις 

[1]«Πρέπει μόνο να 'ναι γερός ο βασικός καθαρά προλεταριακός πυρήνας της προσωρινής Επαναστατικής κυβέρνησης, έτσι που, λχ., στις εκατοντάδες εργάτες, ναύτες, φαντάρους, αγρότες ν' αντιστοιχούν δεκάδες βουλευτές των ενώσεων τής επαναστατικής διανόησης Και νομίζω πώς οι προλετάριοι γρήγορα θα καταφέρουν να επιβάλουν στην πράξη μια σωστή αναλογία.» Β.Ι. Λένιν Τα καθήκοντά μας και τα σοβιέτ των εργατών βουλευτών Νοέμβριος 1905

[2] F. Engels Πρωτοχριστιανισμός Die Neue Zeit, 1894-95. «The history of early Christianity has notable points of resemblance with the modern working-class movement. Like the latter, Christianity was originally a movement of oppressed people: it first appeared as the religion of slaves and emancipated slaves, of poor people deprived of all rights, of peoples subjugated or dispersed by Rome. Both Christianity and the workers' socialism preach forthcoming salvation from bondage and misery; Christianity places this salvation in a life beyond, after death, in heaven; socialism places it in this world, in a transformation of society. Both are persecuted and baited, their adherents are despised and made the objects of exclusive laws, the former as enemies of the human race, the latter as enemies of the state, enemies of religion, the family, social order. And in spite of all persecution, nay, even spurred on by it, they forge victoriously, irresistibly ahead. Three hundred years after its appearance Christianity was the recognized state religion in the Roman World Empire, and in barely sixty years socialism has won itself a position which makes its victory absolutely certain.»