Νέες έρευνες υποδεικνύουν τη βιομηχανική κτηνοτροφία ως προέλευση του Covid-19 και όχι τις αγορές νωπών προϊόντων.

Αναδημοσίευση από το GRAIN

μετάφραση Παραναγνώστης

Εικόνα από World Health Organization/Getty

Ας μιλήσουμε καθαρά: δεν υπάρχει καμία ακλόνητη απόδειξη ότι η προέλευση του ιού SARS-CoV-2, του αιτίου της σημερινής πανδημίας, είναι μια ανοιχτή αγορά θαλασσινών στο Wuhan όπου πωλούνται επίσης και ζωντανά ζώα κατοικίδια και άγρια. Το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι πολλές πρώιμες περιπτώσεις ατόμων που διαγνώστηκαν με το Covid-19 είτε εργάζονταν σε αυτήν την αγορά είτε είχαν ψωνίσει από εκεί τις ημέρες που προηγήθηκαν της διάγνωσής τους. Πολλά μέσα ενημέρωσης και συντάκτες πιάστηκαν από αυτές τις πληροφορίες για να ισχυριστούν ότι οι κινεζικές αγορές νωπών προϊόντων και το εμπόριο ζωντανών κατοικίδιων και άγριων ζώων ευθύνονται για την εμφάνιση της νόσου ⁱ. Ορισμένοι μάλιστα ζητούν την απαγόρευση των αγορών νωπών προϊόντων - οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για τη διαβίωση και την επισιτιστική ασφάλεια εκατομμυρίων μικρών γεωργών, εμπόρων και καταναλωτών ⁱⁱ.

Υπάρχει ένα διογκούμενο σύνολο στοιχείων που υποδεικνύουν μια διαφορετική ιστορία καταγωγής του Covid-19. Γνωρίζουμε πλέον ότι κανένα από τα ζώα της αγοράς θαλασσινών του Wuhan που εξετάστηκαν δεν ήταν θετικό στον ιό και ότι περίπου το ένα τρίτο του αρχικού συνόλου των ανθρώπων που αναφέρθηκαν προσβεβλημένοι στο Wuhan στις αρχές του Δεκεμβρίου 2019 δεν είχαν καμία σχέση με την αγορά θαλασσινών, όπως δεν είχε και το πρώτο αναφερθέν κρούσμα του COVID-19^{iii iv}. Γνωρίζουμε επίσης, χάρη στη διαρροή μιας επίσημης κινεζικής έκθεσης στην εφημερίδα South China Morning Post ότι το πρώτο γνωστό κρούσμα του Covid-19 στη Hubei εντοπίστηκε στα μέσα Νοεμβρίου, εβδομάδες πριν από τον καταιγισμό των κρουσμάτων που συνδέονται με την αγορά θαλασσινών του Wuhan^v.

Την περασμένη εβδομάδα, οι επιστήμονες του Ινστιτούτου Ερευνών Scripps δημοσίευσαν μια ανάλυση της γονιδιακής αλληλουχίας του ιού SARS-CoV-2 στο περιοδικό Nature, η οποία εγείρει περισσότερες αμφιβολίες για την πιθανότητα εμφάνισης του SARS-CoV-2 στην αγορά θαλασσινών της Wuhan^vi.

Οι επιστήμονες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ο SARS-CoV-2 εξελίχθηκε από φυσική επιλογή και όχι από γενετική μηχανική σε εργαστήριο και μάλιστα ότι αυτή η φυσική επιλογή συνέβη με δύο πιθανά σενάρια. Σύμφωνα με το πρώτο, ο ιός εξελίχθηκε στην υψηλή παθογόνο μορφή του μέσα σε ανθρώπους. Σε αυτήν την περίπτωση, μια λιγότερο παθογόνος μορφή του ιού θα είχε μεταπηδήσει από κάποιο ζώο σε έναν ανθρώπινο ξενιστή και στη συνέχεια θα είχε εξελιχθεί στην τρέχουσα μορφή μετά από μια «παρατεταμένη περίοδο» «μη ανιχνευμένης μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο». Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, δεν έχουμε λόγους να πιστεύουμε ότι η αγορά θαλασσινών της Wuhan είχε την όποια σχέση με την εξέλιξη της νόσου, ακόμη και αν είναι πολύ πιθανό ότι ένα μολυσμένο άτομο στην αγορά θα μπορούσε να τη μεταδώσει σε άλλους.

Το δεύτερο σενάριο ταιριάζει με τις προγενέστερες εξάρσεις κορωνοϊών, στις οποίες ο άνθρωπος προσβλήθηκε από θανατηφόρους κορωνοϊούς από την άμεση έκθεση σε μοσχογαλές, στην περίπτωση του SARS και σε καμήλες στην περίπτωση του MERS. Σε αυτό το σενάριο, ο ιός SARS-CoV-2 θα είχε εξελιχθεί στη σημερινή του μορφή μέσα σε ζωικούς ξενιστές πριν μεταδοθεί και περάσει στον άνθρωπο. Όπως και πολλοί άλλοι επιστήμονες, οι ερευνητές του Scripps πιστεύουν ότι είναι πιθανό η αρχική μετάδοση να είχε γίνει από τις νυχτερίδες σε κάποιο ενδιάμεσο ζωικό ξενιστή, όπου ο ιός εξελίχθηκε στη σημερινή του μορφή.

Οι ερευνητές του Scripps^vii ισχυρίζονται περαιτέρω ότι η συγκεκριμένη γενετική του SARS-CoV-2 δείχνει πως «ένας ζωικός ξενιστής θα έπρεπε πιθανότατα να έχει μεγάλη πυκνότητα πληθυσμού (για να μπορέσει η φυσική επιλογή να προχωρήσει αποτελεσματικά) και ένα γονίδιο κωδικοποίησης ACE2 παρόμοιο με το ανθρώπινο ορθόλογο γονίδιο», με το οποίο συνδέεται ο ιός SARS-CoV-2 στον άνθρωπο.

Ποια ζώα λοιπόν πληρούν αυτά τα κριτήρια;

Μια άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε πρόσφατα εντοπίζει τους πιο πιθανούς ενδιάμεσους ξενιστές για το SARS-CoV-2, με βάση την παρουσία τους στο Wuhan και την ύπαρξη ενός ACE2 παρόμοιου με το ανθρώπινο που επιτρέπει τη σύνδεση του SARS-CoV-2. Τα ζώα που ταυτοποίησε η μελέτη είναι: μοσχογαλές, χοίροι, πανγκολίνοι, γάτες, αγελάδες, βουβάλια, κατσίκες, πρόβατα και περιστέρια^viii.

Πολλά από τα ζώα αυτού του καταλόγου εκτρέφονται βιομηχανικά στην Κίνα, ακόμη και άγρια ζώα όπως οι μοσχογαλές και οι παγκολίνοι εκτρέφονται εντατικά γιατί χρησιμοποιούνται σε φάρμακα της κινεζικής ιατρικής. Οι υποψίες ότι οι κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις αγρίων ζώων μπορεί να βρίσκονται πίσω από το ξέσπασμα του Covid-19 έχουν ήδη οδηγήσει την κινεζική κυβέρνηση να κλείσει 20.000 τέτοιες εκμεταλλεύσεις σε ολόκληρη τη χώρα^ix.

Ωστόσο, δεν δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή σε ορισμένα άλλα ζώα αυτού του καταλόγου, τα οποία πληρούν σαφέστερα τα κριτήρια της «μεγάλης πυκνότητας πληθυσμού». Οι χοίροι θα ήταν ένας προφανής υποψήφιος από αυτόν τον κατάλογο, για διάφορους λόγους.

Πρώτα πρώτα, οι χοίροι και οι άνθρωποι έχουν πολύ παρόμοιο ανοσοποιητικό σύστημα, καθιστώντας εύκολο το πέρασμα των ιών από το ένα είδος στο άλλο, όπως συνέβη με το ξέσπασμα του ιού Nipah στη Μαλαισία το 1998^x. Πράγματι, τρία μόλις χρόνια πριν ξεκινήσει η έξαρση του Covid-19, δεκάδες χιλιάδες χοίροι σε τέσσερα εργοστασιακά αγροκτήματα στην επαρχία Qingyuan της Guangdong, σε απόσταση λιγότερο από 100 χιλιόμετρα από το σημείο εκδήλωσης του SARS το 2003, πέθαναν από τη εμφάνιση ενός νέου, θανατηφόρου στελέχους του κορωνοϊού (SADS) το οποίο αποδείχθηκε 98 τοις εκατό όμοιο με έναν κορωνοϊό που βρισκόταν στις πεταλοειδείς νυχτερίδες σε μια κοντινή σπηλιά^xi. Ευτυχώς η μετάδοση στους ανθρώπους δεν συνέβη ποτέ, αλλά οι μετέπειτα εργαστηριακές δοκιμές απέδειξαν ότι μια τέτοια μετάδοση θα μπορούσε να είχε γίνει^xii.

Η περιφέρεια Hubei, όπου βρίσκεται το Wuhan, είναι ένας από τους πέντε μεγαλύτερους παραγωγούς χοίρων στην Κίνα. Την τελευταία δεκαετία, οι μικρές χοιροτροφίες της επαρχίας έχουν αντικατασταθεί από μεγάλες μονάδες εργοστασιακές παραγωγής και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις συμβολαιακής χοιροτροφίας, όπου εκατοντάδες ή χιλιάδες γενετικά ομοιόμορφων χοίρων στριμώχνονται μέσα σε σταύλους σε μεγάλη πυκνότητα. Αυτές οι βιομηχανικές κτηνοτροφίες αποτελούν ιδεώδη εκτροφεία για την εξέλιξη νέων παθογόνων μικροοργανισμών^xiii.

Οι εργοστασιακές χοιροτροφικές μονάδες της Hubei εξακολουθούν να μαστίζονται από τεράστια έξαρση της αφρικανικής πανώλης των χοίρων που έπληξε την επαρχία και άλλα μέρη της Κίνας μόλις πριν από ένα χρόνο, σαρώνοντας το μισό κοντά του εθνικού πληθυσμού των χοίρων^xiv. Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι πολύ πιθανό να περνούσε απαρατήρητη μια έξαρση ενός νέου κορωνοϊού στους χοίρους της επαρχίας.

Το GRAIN και άλλες οργανώσεις και επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου εδώ και πάνω από μια δεκαετία για το πώς η εκβιομηχάνιση και η εδραίωση της εταιρικής παραγωγής κρέατος, δημιούργησαν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης πανδημιών παγκοσμίως, σαν αυτή του Covid-19^xv. Όμως, αυτή η πραγματικότητα έχει αγνοηθεί εντελώς από τις κυβερνήσεις και τις μεγάλες εταιρίες κρέατος στις οποίες είναι υπόλογες. Όπως σημειώνει ο εξελικτικός βιολόγος Rob Wallace^xvi, «Όποιος σκοπεύει να καταλάβει γιατί οι ιοί γίνονται όλο και πιο επικίνδυνοι, πρέπει να ερευνήσει το βιομηχανικό μοντέλο της γεωργίας και ειδικότερα της κτηνοτροφίας. Επί του παρόντος, λίγες κυβερνήσεις και ελάχιστοι επιστήμονες είναι έτοιμοι να το κάνουν». Με το θανατικό του Covid-19 να μαίνεται, μια ριζική αλλαγή στην κατεύθυνση αυτή είναι πιο επείγουσα από ποτέ.

iTherese Shaheen, "The Chinese Wild-Animal Industry and Wet Markets Must Go", National Review, 19 March : https://www.nationalreview.com/2020/03/the-chinese-wild-animal-industry-and-wet-markets-must-go/

ii“Fresh markets are not to blame for the new corona virus outbreak”, GRAIN, 27 February : https://grain.org/e/6413

iiiCarolyn Kormann, "From Bats to Human Lungs, the Evolution of a Coronavirus", The New Yorker, 27 March : https://www.newyorker.com/science/elements/from-bats-to-human-lungs-the-evolution-of-a-coronavirus

ivJon Cohen,"Wuhan seafood market may not be source of novel virus spreading globally", Science Magazine, 26 January : https://www.sciencemag.org/news/2020/01/wuhan-seafood-market-may-not-be-source-novel-virus-spreading-globally

vJeanna Bryner, "1st known case of coronavirus traced back to November in China", Live Science, 14 March : https://www.livescience.com/first-case-coronavirus-found.html

viKristian G. Andersen, Andrew Rambaut, W. Ian Lipkin, Edward C. Holmes & Robert F. Garry, "The proximal origin of SARS-CoV-2", Nature Medicine, 17 March : https://www.nature.com/articles/s41591-020-0820-9

viiΟ ιστότοπος του εργαστηρίου Scripps είναι εδώ : https://andersen-lab.com/

viiiYe Qiu,Yuan-Bo Zhao, Qiong Wang, Jin-YanLi, Zhi-Jian Zhou, Ce-Heng Liao, Xing-YiG, "Predicting the angiotensin converting enzyme 2 (ACE2) utilizing capability as the receptor of SARS-CoV-2", Science Direct, 19 March : https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1286457920300496

ix"Coronavirus closures reveal vast scale of China’s secretive wildlife farm industry", The Guardian, 25 February : https://www.theguardian.com/environment/2020/feb/25/coronavirus-closures-reveal-vast-scale-of-chinas-secretive-wildlife-farm-industry

xStephen P. Luby, Emily S. Gurley, and M. Jahangir Hossain, "Transmission of human infection with Nipah virus", National Center for Biotechnology Information, 2 November 2009 : https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK114486/

xi“How China’s “Bat Woman” Hunted Down Viruses from SARS to the New Coronavirus", Scientific American, 11 March : https://www.scientificamerican.com/article/how-chinas-bat-woman-hunted-down-viruses-from-sars-to-the-new-coronavirus1/

xiiYong-Le Yang, Pan Qin, Bin Wang, Yan Liu, Guo-Han Xu, Lei Peng, Jiyong Zhou, Shu Jeffrey Zhu, Yao-Wei Huang, "Broad Cross-Species Infection of Cultured Cells by Bat HKU2-Related Swine Acute Diarrhea Syndrome Coronavirus and Identification of Its Replication in Murine Dendritic Cells In Vivo Highlight Its Potential for Diverse Interspecies Transmission" Journal of Virology - American Society for Microbiology, 26 November 2019 : https://doi.org/10.1128/jvi.01448-19

xiii"Building a factory farmed future, one pandemic at a time", GRAIN, 3 March : https://www.grain.org/en/article/6418-building-a-factory-farmed-future-one-pandemic-at-a-time

xiv"Building a factory farmed future, one pandemic at a time", GRAIN, 3 March : https://www.grain.org/en/article/6418-building-a-factory-farmed-future-one-pandemic-at-a-time

xv"Viral times - The politics of emerging global animal diseases", GRAIN, 20 January 2008 : https://grain.org/e/614

xvi"Capitalist agriculture and Covid-19: A deadly combination", Climate and Capitalism, 11 March : https://climateandcapitalism.com/2020/03/11/capitalist-agriculture-and-covid-19-a-deadly-combination/