Η κληρονομιά της Οκτωβριανής Επανάστασης

Αναδημοσίευση από το International Viewpoint

 

του David Mandel

 

Μετάφραση: Παραναγνώστης

Εκατό χρόνια μετά, το ζήτημα της ιστορικής κληρονομιάς της Οκτωβριανής Επανάστασης δεν είναι εύκολο για τους σοσιαλιστές, δεδομένου ότι ο μεν σταλινισμός ρίζωσε μέσα σε λιγότερο από μια δεκαετία μετά από την επανάσταση, η δε παλινόρθωση του καπιταλισμού, 70 χρόνια αργότερα, συνάντησε μικρή αντίσταση. Μπορούμε βέβαια να επισημάνουμε τον κεντρικό ρόλο του Κόκκινου Στρατού στη νίκη επί του φασισμού ή τον ανταγωνισμό μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης και του καπιταλιστικού κόσμου που άνοιξε χώρο για τους αντιιμπεριαλιστικούς αγώνες ή στη ανάσχεση των καπιταλιστικών ορέξεων από την ύπαρξη μιας μεγάλης εθνικοποιημένης, σχεδιασμένης οικονομίας. Ωστόσο, ακόμα και σε αυτούς τους τομείς, η κληρονομιά δεν είναι αδιαμφισβήτητη.

Αλλά η κύρια κληρονομιά της Οκτωβριανής Επανάστασης για την αριστερά σήμερα, είναι στην πραγματικότητα και η λιγότερο αμφισβητούμενη. Μπορεί να συνοψιστεί σε μια λέξη: «Τόλμησαν». Θέλω να πω με αυτό ότι οι μπολσεβίκοι, οργανώνοντας την επαναστατική κατάληψη της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας και την υπεράσπισή της από τις ιδιοκτήτριες τάξεις, έμειναν πιστοί στην αποστολή τους ως εργατικό κόμμα: έδωσαν στους εργάτες και τους αγρότες την ηγεσία που χρειάζονταν και ήθελαν.

Κόμμα, Μάζα, Ηγεσία στην Κρίση του Απρίλη

Η Συμβολή μου στη συνάντηση εργασίας του Ιντιτούτου Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών «Παντελής Πουλιόπουλος»

Από αυτό το βήμα που μου παραχώρησε το ΙΠΚΕ - Παντελής Πουλιόπουλος, θα ήθελα να υπο­βάλω στην κρίση σας μερικές σημειώσεις, ερανίσματα που ανατρέχουν σε διάφορες πηγές, ανάμε­σα στις οποίες ξεχωρί­ζει το βιβλίο του Paul Leblanc, Ο Λένιν και το Επαναστατικό Κόμμα. Ένα είδος ιχνηλασίας των δια­δρομών ανάμεσα σε τρία διαρκώς μετατοπιζόμενα γύρω από το κομβικό χρονικό σημείο του Απρίλη του 1917 σημεία αναφοράς, τη μάζα το κόμμα και την ηγεσία, μια ιχνηλασία που ευελπιστώ ότι θα αποδώσει μια προβολή του ιστορικού γεγονότος του Απρίλη πάνω στο επίπεδο που ιχνογρα­φούν αυτές ακριβώς οι διαδρομές. Αυτό θα προσπαθήσω να σας πα­ρουσιάσω.

Προκαταρκτικά, αν η ιστορία δεν χωράει αμεροληψία τότε όπως λέει ο Victor Sergeⁱ:

η μόνη δυνατή μεροληψία που είναι συμβατή με την απόλυτη αφοσίωση στην αλή­θεια εί­ναι εκείνη του προλετάριου ιστορικού.ⁱⁱ

Η ασυμβατότητα όμως της αστικής ταξικής σκοπιάς με την αλήθεια, δεν περιορίζ­εται σε κάποια φτηνή λαθροχειρία, ή παραχάραξη εκ μέρους τους. Χωρίς δα να λεί­πουν και τέτοια, εδράζε­ται εντούτοις στην αντίστοιχη ταξική φιλοσοφία. Εάν αίφ­νης η γνώση εγγράφεται και «συγκροτεί­ται» μέσα στη γλώσσα, ή εάν οι νοητικές δομές είναι εκείνες που προβάλ­λονται στο κοινωνικό εί­ναι και τα παρόμοια, τότε οι εργάτες που εν συγκρίσει με τα ανώτερα κοι­νωνικά στρώματα, κουβα­λούν στους ώμους τους απαίδευτα κεφάλια, δεν θα μπο­ρούσαν να γνωρίζουν τίποτε το άξιο λόγου, ακόμα λι­γότερο δε, το κατά πού χρειάζεται να κινηθεί μια κοινωνία σε κρίση. Αν επαναστα­τούν, εί­ναι διότι έρμαια των πιο ταπεινών υλικών τους ανα­γκών και ανίκανοι να κα­τανοήσουν ό,τι το υψη­λό και ηθικό, γίνονται υποχείρια των πιο διεστραμμ­ένων δη­μαγωγών, που είτε απλώς είναι από φύση και πεποίθηση κακοί, είτε, όπως ο Λένιν, παραφρόνη­σαν από τις ασωτίες τους.

Victor Serge

Έτσι, από την εργατική ταξική σκοπιά δεν αρκεί η διατύπωση μιας υποτιθέμενης προλεταρια­κής αλήθειας που θα διεκδικεί το δικαίωμα να υπάρχει παραθετικά πλάι στην αστική αλήθεια. Η ιστορι­κή αλήθεια, και η ιστορικότητα του ερωτήματος «τι κάνουμε τώρα;», χρειάζεται, στο ιδεολο­γικό μέτωπο της ταξικής πάλης, να αναμε­τρηθούν συ­νολικά με τον αστισμό και με τις φιλοσοφικές – θεω­ρητικές προ­κείμενες της αστικής ιστοριογρα­φίας ιδιαιτέρως. Η επαναστατική πράξη του προ­λεταριάτου ως διαλεκτική ενότητα θεωρητικής πρόγνωσης και δράσης είναι δυνατή μόνο εφόσον και οι δύο πόλοι της διαλε­κτικής αντίφασης είναι δυνατοί. Και ο Απρίλης αποτελεί ένα ιστορικό πα­ράδειγμα γι' αυτή τη διπλή δυνατότητα, ένα παράδειγμα όπου τα απαίδευτ­α κεφάλια φαίνεται πως μπορούσαν να γνωρίζουν...

Ας πάρουμε λοιπόν την ιστορία των θέσεων του Απρίλη από την αρχή.