Έκτρωση: δικαίωμα ή χάρη;

Αναδημοσίευση από το   Φύλλο Συκής

των Άννα Σιγαλού και Γεωργία Μανώλη


Σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα, οι αναισθησιολόγοι της Σάμου αποφάσισαν πως η συμμετοχή σε εκτρώσεις πάει ενάντια στην ηθική τους, απόφαση που φαίνεται να υποστηρίζεται κι από την νομοθεσία. Ναι, σωστά διαβάσατε: στη Σάμο, όχι στη Πολωνία μιας ακροδεξιάς κυβέρνησης, όχι στην καθολική Ιρλανδία ή ακόμα στην Τουρκία του Ερντογάν, αλλά εδώ στην Ελλάδα όπου το δικαίωμα στην άμβλωση έχει κατοχυρωθεί ήδη από τη δεκαετία του ’80. 

Και όμως, οι αναισθησιολόγοι της Σάμου, 12 χρόνια μετά τη ψήφιση του Νόμου 3418/2005 για τον κώδικα ιατρικής δεοντολογίας, παπαγαλίζουν το άρθρο 31 ότι δηλαδή «ο ιατρός μπορεί να επικαλεσθεί τους κανόνες και τις αρχές της ηθικής συνείδησής του και να αρνηθεί να εφαρμόσει ή να συμπράξει στις διαδικασίες τεχνητής διακοπής της κύησης, εκτός εάν υπάρχει αναπότρεπτος κίνδυνος για τη ζωή της εγκύου ή κίνδυνος σοβαρής και διαρκούς βλάβης της υγείας της». Βέβαια η δεύτερη παράγραφος του ίδιου άρθρου προβλέπει ότι «Ο ιατρός οφείλει να παρέχει συμβουλευτική υποστήριξη στη γυναίκα που ζητεί την παροχή των υπηρεσιών του, πριν προχωρήσει στη διακοπή της κύησης». Συμβουλευτική υποστήριξή δεν σημαίνει ωστόσο σε καμία περίπτωση πατρονάρισμα και στέρηση δικαιώματος στην άμβλωση.

Τελικά, ποια είναι αυτή η “ηθική συνείδηση” και τι θέλει από μας; Γιατί η απόφαση του αν θα γεννήσουμε ή όχι πρέπει να περάσει από κάποια επιτροπή ήθους, και μάλιστα από επιτροπή ανθρώπων που δεν θα βρεθούν ποτέ στη θέση μας;

Η λογική που διαπραγματεύεται το θέμα της εγκυμοσύνης ως θέμα δημόσιας διαβούλευσης βασίζεται στην παραδοχή ότι οι γυναίκες υπάρχουμε για να εξυπηρετούμε τους άλλους: να είμαστε όμορφες, να τους καθόμαστε και να γεννάμε τα παιδιά τους. Επίσης η επίκληση στην “ηθική” εμπεριέχει σχεδόν μια εκδικητικότητα. «Έμεινες έγκυος; Θα το γεννήσεις θες δε θες-εγώ ο γιατρός θα το αποφασίσω για σένα». Άσχετο αν δεν έχεις την οικονομική δυνατότητα να το συντηρήσεις, αν έχεις ήδη όσο παιδιά θες, αν είσαι 15 χρονών, αν ζεις σε ακατάλληλο περιβάλλον, αν δεν θες να αφιερώσεις τον χρόνο που χρειάζεται για να αναθρέψεις ένα παιδί.

Όσοι θέλουν να μιλήσουν για ηθική ας κοιτάξουν και λίγο πέρα από τη μύτη τους. Γι’ αυτούς τους γιατρούς, οι γυναίκες που πάνε να κάνουν έκτρωση είναι ακόμη ένα σύντομο ραντεβού, οι εγκυμοσύνες τους είναι μια κατάσταση στην οποία αποδίδουν αφαιρετικές έννοιες όπως “ζωή”, “υποχρέωση” κλπ. Δεν θα αλλάξει όμως η δική τους ζωή οριστικά, δεν θα κυοφορούν αυτοί για 9 μήνες, δε θα χρειαστεί να αλλάξουν την καθημερινότητα τους, δε θα χρειαστεί να συντηρήσουν τα παιδιά. Δεν θα εγκλωβιστούν αυτοί σε μια ανεπιθύμητη κατάσταση. Είναι ηθικό να επιβάλλεις σε μια γυναίκα που δεν θέλει ή -για τους λόγους της- δεν μπορεί; Είναι ηθικό μια γυναίκα από τη Σάμο να υποχρεώνεται να πάει σε άλλο νησί ή σε άλλη περιοχή για να ασκήσει ελεύθερα το δικαίωμα της στην άμβλωση; Και αν δε μπορεί; Μήπως οι γυναίκες της Σάμου να αρχίσουν να χρησιμοποιούν κρεμάστρες όπως κάνουν στην Ιρλανδία;

Το να άπτεται η πραγματοποίηση έκτρωσης στην καλή θέληση του κάθε γιατρού αποτελεί άρση δικαιώματος. Σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, όπου η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι υποτυπώδης, όπου τα ποσοστά εκτρώσεων ανηλίκων είναι τεράστια (σύμπτωμα ακριβώς αυτού του τεράστιου ελλείμματος διαπαιδαγώγησης ειδικά ως προς την αντισύλληψη και τη προστασία από αφροδίσια) το να κλείνεις την πόρτα των νόμιμων και ασφαλών εκτρώσεων είναι καταστροφικό. Επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 304 του Ποινικού Κώδικα, επιτρέπεται η έκτρωση (τεχνητή διακοπή της κύησης) μόνο με τη συναίνεση της εγκύου και μόνο από γιατρό μαιευτήρα – γυναικολόγο με τη συμμετοχή αναισθησιολόγου σε οργανωμένη νοσηλευτική μονάδα. Επομένως, η απόφαση αυτή των αναισθησιολόγων είναι κατάπτυστη, ακριβώς γιατί καταπατάει κεκτημένα γυναικεία, ανθρώπινα δικαιώματα.

Οι αναισθησιολόγοι αυτοί θα είναι υπόλογοι για κάθε ανεπιθύμητο παιδί που θα γεννηθεί στο νησί. Θα είναι υπεύθυνοι για κάθε γυναίκα που θα αναγκαστεί να γεννήσει χωρίς να το θέλει, χάνοντας τεράστιο μέρος του ελέγχου πάνω στη ζωή της. Θα είναι υπεύθυνοι για όσες αυτοσχέδιες, επικίνδυνες εκτρώσεις πραγματοποιηθούν στο νησί και για τις επιπτώσεις που αυτές μπορεί να έχουν στις γυναίκες που θα τις κάνουν. Όμως μαζί με αυτούς υπόλογοι θα είναι και η διεύθυνση του νοσοκομείου, οι δημοτικές αρχές της Σάμου, η Περιφέρεια Βόρειου Αιγαίου και όλοι οι κρατικοί θεσμοί εάν συνεχίσουν να αγνοούν την απόφαση των αναισθησιολόγων να παρεμποδίσουν το δικαίωμα της γυναίκας στην άμβλωση.