Ἐγεννήθη ἡμῖν ΑΝΤΑΡΠΛΑΝ λοιπόν και η ιδεολογική πάλη εντός της ΑΝΤΑΡΣΥΑ έχει επόμενο σταθμό την συνδιάσκεψη. Τότε, τα συμπεράσματα για όσους βλέπουν πέρα από τη μύτη τους θα είναι προφανή. Άλλωστε όλοι συμφωνούν ότι ανεξαρτήτως αποτελέσματος οι πολιτικός χρόνος προμηνύεται πυκνότατος.
Τώρα η ΟΚΔΕ - Σπάρτακος εξέδωσε την ανακοίνωσή της, καθαρή και ξάστερη, που παρόλα αυτά θα δεχθεί κάποια στιγμή επίθεση όταν αρχίσουν οι εκτιμήσεις του εκλογικού αποτελέσματος και μέχρι τη συνδιάσκεψη, με επιχειρήματα που μπορεί κανείς εύκολα να φανταστεί.
Μέχρι τότε, προλαβαίνουμε να ρίξουμε μια ματιά σε όσα ο θείος Βλαδίμηρος έγραφε σε μια ανάλογη περίσταση, για την Ελευθερία της Κριτικής και την Ενότητα στη Δράση. Πρόκειται για άρθρο της 20ης Μαΐου του 1906 στην εφημερίδα Volna Νο 22 (που η τσαρική λογοκρισία έκλεισε δυο μέρες μετά για να τη διαδεχθεί από τις 26 Μαΐου η Vpered). Το ιστορικό του άρθρου περιγράφεται στη σημείωση της αγγλικής έκδοσης (Progress) των Διαλεκτών Έργων του Λένιν όπως το βρίσκει κανείς στο marxists.org από όπου κάναμε και τη μετάφραση
« Εν όψει του γεγονότος ότι πολλές κομματικές οργανώσεις έθεσαν το ζήτημα των ορίων εντός των οποίων μπορεί να ασκηθεί κριτική επί των αποφάσεων των συνεδρίων του κόμματος, η Κεντρική Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη ότι τα συμφέροντα του ρωσικού προλεταριάτου απαιτούν πάντοτε τη μεγαλύτερη δυνατή ενότητα στην τακτική του ΡΣΔΕΚ, και ότι αυτή η ενότητα στην πολιτική δράση των διαφόρων τμημάτων του κόμματός μας είναι τώρα περισσότερο αναγκαία από ποτέ, είναι της γνώμης:
(1) ότι στον κομματικό Τύπο και στις κομματικές συνεδριάσεις, πρέπει να επιτρέπεται σε όλους η πλήρης ελευθερία να εκφράζουν τις προσωπικές τους γνώμες και να υποστηρίζουν τις ατομικές τους απόψεις˙
(2) ότι στις δημόσιες πολιτικές συναντήσεις, τα μέλη του Κόμματος θα πρέπει να απέχουν από αγκιτάτσια που έρχεται σε αντίθεση με τις αποφάσεις του συνεδρίου˙
(3) ότι κανένα μέλος του κόμματος δεν θα πρέπει σε τέτοιες συναντήσεις να καλεί σε δράση που έρχεται σε αντίθεση με τις αποφάσεις του συνεδρίου, ή να προτείνουν αποφάσεις που είναι σε δυσαρμονία με τις αποφάσεις του συνεδρίου. »(Όλα τα πλάγια γράμματα δικά μας.)
Κατά την εξέταση της ουσίας αυτής της απόφασης, βλέπουμε μια σειρά από περίεργα σημεία. Η απόφαση αναφέρει ότι «στις κομματικές συνεδριάσεις » επιτρέπεται «πλήρη ελευθερία» για την έκφραση των προσωπικών απόψεων και κριτικής (§ 1), αλλά σε «δημόσιες συναντήσεις» (§ 2) «κανένα μέλος του κόμματος δεν θα πρέπει να καλεί σε δράση που έρχεται σε αντίθεση με τις αποφάσεις του συνεδρίου». Αλλά δείτε τι προκύπτει από αυτό: κατά τις συνεδριάσεις του κόμματος, τα μέλη του κόμματος έχουν το δικαίωμα να καλούν σε δράση που έρχεται σε αντίθεση με τις αποφάσεις του συνεδρίου˙ αλλά σε δημόσιες συναντήσεις δεν τους «επιτρέπεται» πλήρης ελευθερία να «εκφράζουν προσωπικές απόψεις» !!
Εκείνοι που συνέταξαν την απόφαση έχουν μια εντελώς λανθασμένη αντίληψη της σχέσης μεταξύ της ελευθερίας της κριτικής μέσα στο Κόμμα και της ενότητας στη δράση του κόμματος. Η κριτική εντός των ορίων που θέτουν οι αρχές του Προγράμματος του κόμματος πρέπει να είναι εντελώς ελεύθερη (θυμίζουμε στον αναγνώστη όσα είπε επ' αυτού ο Πλεχάνοφ στο Δεύτερο Συνέδριο του ΡΣΔΕΚ), όχι μόνο σε κομματικές συνεδριάσεις, αλλά και σε δημόσιες συναντήσεις. Τέτοια κριτική, ή τέτοια «αγκιτάτσια» (γιατί η κριτική είναι αδιαχώριστη από την αγκιτάτσια) δεν μπορεί να απαγορευθεί. Η πολιτική δράση του Κόμματος πρέπει να είναι ενωμένη. Κανένα «κάλεσμα» που παραβιάζει την ενότητα των καθορισμένων δράσεων δεν μπορεί να είναι ανεκτό, ούτε σε δημόσιες συναντήσεις, ούτε κατά τις κομματικές συνεδριάσεις, ή στον κομματικό Τύπο.
Προφανώς, η Κεντρική Επιτροπή έχει ορίσει την μεν ελευθερία της κριτικής ανακριβώς και πάρα πολύ στενά, την δε ενότητα δράσης ανακριβώς και υπερβολικά πλατιά.
Ας πάρουμε ένα παράδειγμα. Το Συνέδριο αποφάσισε ότι το κόμμα θα έπρεπε να λάβει μέρος στις εκλογές της Δούμας. Το να συμμετάσχει στις εκλογές είναι μια πολύ καθορισμένη δράση. Κατά τη διάρκεια των εκλογών (όπως στο Μπακού σήμερα, για παράδειγμα), κανένα μέλος του κόμματος δεν έχει πουθενά ολωσδιόλου κανένα δικαίωμα να καλέσει το λαό να απόσχει από την ψηφοφορία˙ ούτε μπορεί η «κριτική» κατά της απόφασης συμμετοχής στις εκλογές να γίνει ανεκτή κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, διότι αυτό στην πραγματικότητα θα έθετε σε κίνδυνο την επιτυχία της προεκλογικής εκστρατείας. Πριν προκηρυχθούν ωστόσο οι εκλογές, τα μέλη του κόμματος έχουν παντού κάθε δικαίωμα να επικρίνουν την απόφαση συμμετοχής στις εκλογές. Φυσικά, η εφαρμογή της αρχής αυτής στην πράξη θα οδηγήσει μερικές φορές σε διαφωνίες και παρεξηγήσεις˙ αλλά μόνο επί τη βάσει αυτής της αρχής μπορεί όλες οι διαφορές και όλες οι παρεξηγήσεις να διευθετούνται έντιμα για το κόμμα. Η απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής, ωστόσο, δημιουργεί μια αδιέξοδη κατάσταση.
Η απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής είναι ουσιωδώς εσφαλμένη και αντίθετη με τους κομματικούς κανόνες. Η αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού και της αυτονομίας των τοπικών κομματικών οργανώσεων συνεπάγεται την καθολική και πλήρη ελευθερία να επικρίνουν, εφόσον αυτό δεν διαταράσσει την ενότητα της καθορισμένης δράσης˙ αποκλείει κάθε κριτική που διαταράσσει ή δυσκολεύει την ενότητα μιας δράσης που αποφασίστηκε από το κόμμα.
Πιστεύουμε ότι η Κεντρική Επιτροπή έκανε ένα μεγάλο λάθος δημοσιεύοντας μια απόφαση σχετικά με το σημαντικό αυτό ζήτημα, χωρίς προηγουμένως να έχει συζητηθεί στο κομματικό Τύπο και στις κομματικές οργανώσεις˙ μια τέτοια συζήτηση θα την βοηθούσε να αποφύγει τα λάθη που υποδείξαμε.
Καλούμε όλες τις κομματικές οργανώσεις να συζητήσουν αυτή την απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής τώρα, και να εκφράσουν μια οριστική άποψη γι αυτήν.
Τώρα η ΟΚΔΕ - Σπάρτακος εξέδωσε την ανακοίνωσή της, καθαρή και ξάστερη, που παρόλα αυτά θα δεχθεί κάποια στιγμή επίθεση όταν αρχίσουν οι εκτιμήσεις του εκλογικού αποτελέσματος και μέχρι τη συνδιάσκεψη, με επιχειρήματα που μπορεί κανείς εύκολα να φανταστεί.
Μέχρι τότε, προλαβαίνουμε να ρίξουμε μια ματιά σε όσα ο θείος Βλαδίμηρος έγραφε σε μια ανάλογη περίσταση, για την Ελευθερία της Κριτικής και την Ενότητα στη Δράση. Πρόκειται για άρθρο της 20ης Μαΐου του 1906 στην εφημερίδα Volna Νο 22 (που η τσαρική λογοκρισία έκλεισε δυο μέρες μετά για να τη διαδεχθεί από τις 26 Μαΐου η Vpered). Το ιστορικό του άρθρου περιγράφεται στη σημείωση της αγγλικής έκδοσης (Progress) των Διαλεκτών Έργων του Λένιν όπως το βρίσκει κανείς στο marxists.org από όπου κάναμε και τη μετάφραση
Παραναγνώστης
Ελευθερία της Κριτικής και Ενότητα στη Δράση
Η σύνταξη της εφημερίδας έλαβε την ακόλουθη ανακοίνωση, υπογεγραμμένη από την Κεντρική Επιτροπή του ΡΣΔΕΚ
« Εν όψει του γεγονότος ότι πολλές κομματικές οργανώσεις έθεσαν το ζήτημα των ορίων εντός των οποίων μπορεί να ασκηθεί κριτική επί των αποφάσεων των συνεδρίων του κόμματος, η Κεντρική Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη ότι τα συμφέροντα του ρωσικού προλεταριάτου απαιτούν πάντοτε τη μεγαλύτερη δυνατή ενότητα στην τακτική του ΡΣΔΕΚ, και ότι αυτή η ενότητα στην πολιτική δράση των διαφόρων τμημάτων του κόμματός μας είναι τώρα περισσότερο αναγκαία από ποτέ, είναι της γνώμης:
(1) ότι στον κομματικό Τύπο και στις κομματικές συνεδριάσεις, πρέπει να επιτρέπεται σε όλους η πλήρης ελευθερία να εκφράζουν τις προσωπικές τους γνώμες και να υποστηρίζουν τις ατομικές τους απόψεις˙
(2) ότι στις δημόσιες πολιτικές συναντήσεις, τα μέλη του Κόμματος θα πρέπει να απέχουν από αγκιτάτσια που έρχεται σε αντίθεση με τις αποφάσεις του συνεδρίου˙
(3) ότι κανένα μέλος του κόμματος δεν θα πρέπει σε τέτοιες συναντήσεις να καλεί σε δράση που έρχεται σε αντίθεση με τις αποφάσεις του συνεδρίου, ή να προτείνουν αποφάσεις που είναι σε δυσαρμονία με τις αποφάσεις του συνεδρίου. »(Όλα τα πλάγια γράμματα δικά μας.)
Κατά την εξέταση της ουσίας αυτής της απόφασης, βλέπουμε μια σειρά από περίεργα σημεία. Η απόφαση αναφέρει ότι «στις κομματικές συνεδριάσεις » επιτρέπεται «πλήρη ελευθερία» για την έκφραση των προσωπικών απόψεων και κριτικής (§ 1), αλλά σε «δημόσιες συναντήσεις» (§ 2) «κανένα μέλος του κόμματος δεν θα πρέπει να καλεί σε δράση που έρχεται σε αντίθεση με τις αποφάσεις του συνεδρίου». Αλλά δείτε τι προκύπτει από αυτό: κατά τις συνεδριάσεις του κόμματος, τα μέλη του κόμματος έχουν το δικαίωμα να καλούν σε δράση που έρχεται σε αντίθεση με τις αποφάσεις του συνεδρίου˙ αλλά σε δημόσιες συναντήσεις δεν τους «επιτρέπεται» πλήρης ελευθερία να «εκφράζουν προσωπικές απόψεις» !!
Εκείνοι που συνέταξαν την απόφαση έχουν μια εντελώς λανθασμένη αντίληψη της σχέσης μεταξύ της ελευθερίας της κριτικής μέσα στο Κόμμα και της ενότητας στη δράση του κόμματος. Η κριτική εντός των ορίων που θέτουν οι αρχές του Προγράμματος του κόμματος πρέπει να είναι εντελώς ελεύθερη (θυμίζουμε στον αναγνώστη όσα είπε επ' αυτού ο Πλεχάνοφ στο Δεύτερο Συνέδριο του ΡΣΔΕΚ), όχι μόνο σε κομματικές συνεδριάσεις, αλλά και σε δημόσιες συναντήσεις. Τέτοια κριτική, ή τέτοια «αγκιτάτσια» (γιατί η κριτική είναι αδιαχώριστη από την αγκιτάτσια) δεν μπορεί να απαγορευθεί. Η πολιτική δράση του Κόμματος πρέπει να είναι ενωμένη. Κανένα «κάλεσμα» που παραβιάζει την ενότητα των καθορισμένων δράσεων δεν μπορεί να είναι ανεκτό, ούτε σε δημόσιες συναντήσεις, ούτε κατά τις κομματικές συνεδριάσεις, ή στον κομματικό Τύπο.
Προφανώς, η Κεντρική Επιτροπή έχει ορίσει την μεν ελευθερία της κριτικής ανακριβώς και πάρα πολύ στενά, την δε ενότητα δράσης ανακριβώς και υπερβολικά πλατιά.
Ας πάρουμε ένα παράδειγμα. Το Συνέδριο αποφάσισε ότι το κόμμα θα έπρεπε να λάβει μέρος στις εκλογές της Δούμας. Το να συμμετάσχει στις εκλογές είναι μια πολύ καθορισμένη δράση. Κατά τη διάρκεια των εκλογών (όπως στο Μπακού σήμερα, για παράδειγμα), κανένα μέλος του κόμματος δεν έχει πουθενά ολωσδιόλου κανένα δικαίωμα να καλέσει το λαό να απόσχει από την ψηφοφορία˙ ούτε μπορεί η «κριτική» κατά της απόφασης συμμετοχής στις εκλογές να γίνει ανεκτή κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, διότι αυτό στην πραγματικότητα θα έθετε σε κίνδυνο την επιτυχία της προεκλογικής εκστρατείας. Πριν προκηρυχθούν ωστόσο οι εκλογές, τα μέλη του κόμματος έχουν παντού κάθε δικαίωμα να επικρίνουν την απόφαση συμμετοχής στις εκλογές. Φυσικά, η εφαρμογή της αρχής αυτής στην πράξη θα οδηγήσει μερικές φορές σε διαφωνίες και παρεξηγήσεις˙ αλλά μόνο επί τη βάσει αυτής της αρχής μπορεί όλες οι διαφορές και όλες οι παρεξηγήσεις να διευθετούνται έντιμα για το κόμμα. Η απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής, ωστόσο, δημιουργεί μια αδιέξοδη κατάσταση.
Η απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής είναι ουσιωδώς εσφαλμένη και αντίθετη με τους κομματικούς κανόνες. Η αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού και της αυτονομίας των τοπικών κομματικών οργανώσεων συνεπάγεται την καθολική και πλήρη ελευθερία να επικρίνουν, εφόσον αυτό δεν διαταράσσει την ενότητα της καθορισμένης δράσης˙ αποκλείει κάθε κριτική που διαταράσσει ή δυσκολεύει την ενότητα μιας δράσης που αποφασίστηκε από το κόμμα.
Πιστεύουμε ότι η Κεντρική Επιτροπή έκανε ένα μεγάλο λάθος δημοσιεύοντας μια απόφαση σχετικά με το σημαντικό αυτό ζήτημα, χωρίς προηγουμένως να έχει συζητηθεί στο κομματικό Τύπο και στις κομματικές οργανώσεις˙ μια τέτοια συζήτηση θα την βοηθούσε να αποφύγει τα λάθη που υποδείξαμε.
Καλούμε όλες τις κομματικές οργανώσεις να συζητήσουν αυτή την απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής τώρα, και να εκφράσουν μια οριστική άποψη γι αυτήν.
Σημείωση
Στις 11 (24) Μάη, 1906, 300 μέλη ΡΣΔΕΚ της περιοχής Moskovsky στην Αγία Πετρούπολη, συναντήθηκαν για να συζητήσουν τα αποτελέσματα του Ενωτικού Συνεδρίου. Οι εισηγήσεις έγιναν από τον Λένιν (καμία καταγραφή της εισήγησής του δεν έχει σωθεί) και από το μενσεβίκο Νταν. Προς το τέλος της συνεδρίασης ξέσπασε διαμάχη ανάμεσα στους μπολσεβίκους και μενσεβίκους για το αν ήταν επιτρεπτό να επικρίνονται οι αποφάσεις του Ενωτικού Συνεδρίου στον Τύπο και σε δημόσιες συναντήσεις. Οι μενσεβίκοι, οι οποίοι έκαναν ό,τι μπορούσαν για να περιορίσουν την ιδεολογική πάλη πάνω στις αποφάσεις του συνεδρίου, θεωρούσαν επιτρεπτή την κριτική μόνο κατά τις κομματικές συνεδριάσεις, και πρότειναν μια αντίστοιχη απόφαση. Ο Λένιν κατέθεσε τροπολογία λέγοντας ότι όλες οι αποφάσεις του συνεδρίου θα πρέπει να συζητούνται όχι μόνο στις κομματικές συνεδριάσεις, αλλά και στο σοσιαλδημοκρατικό τύπο και σε δημόσιες συναντήσεις. Η απόφαση, συμπεριλαμβανομένης της τροπολογίας του Λένιν, έγινε δεκτή, με 39 ψήφους κατά (Volna, Νο 15, 12 Μαΐου 1906). Σε απάντηση της τροπολογίας του Λένιν η Κεντρική Επιτροπή, τα περισσότερα από τα μέλη της οποίας ήταν μενσεβίκοι, ενέκρινε την απόφαση που επικρίνει ο Λένιν στο άρθρο του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου