Το κείμενο αυτό του Λεβ Τρότσκι προστέθηκε πρόσφατα στα αρχεία του Μarxists Internet Archive . Παρουσιάζει την συνολική εικόνα του Ουκρανικού ζητήματος μόλις πριν από την κήρυξη του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Εκτός από την ιστορική του αξία τόσο γενικά όσο και ειδικά για το σύγχρονο ουκρανικό ζήτημα η μεθοδολογική του αξία είναι κατά πολύ σημαντικότερη. Το πανόραμα των νημάτων της ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής αναλύεται για να συνοψισθεί στο σύνθημα των Ενωμένων Σοβιετικών Πολιτειών της Ευρώπης.
Το Ουκρανικό Πρόβλημα
Το ουκρανικό
ζήτημα, το οποίο πολλές κυβερνήσεις και
πολλοί «σοσιαλιστές» ακόμη και
«κομμουνιστές» προσπάθησαν να
ξεχάσουν ή να παραχώσουν στο βαθύ
χοντροντούλαπο της ιστορίας, εισήλθε
για ακόμη μια φορά στην ημερήσια διάταξη
και μάλιστα, αυτή τη φορά, με πολλαπλάσια
ένταση. Η πρόσφατη επιδείνωση του
ουκρανικού ζητήματος συνδέεται στενότατα
με τον εκφυλισμό της Σοβιετικής Ένωσης
και της Κομμουνιστικής Διεθνούς, με τις
επιτυχίες του φασισμού και με το
πλησίασμα του επόμενου ιμπεριαλιστικού
πολέμου. Σταυρωμένη από τέσσερα κράτη
η Ουκρανία, έχει τώρα, για τις τύχες της
Ευρώπης, την ίδια θέση που είχε κάποτε
η Πολωνία˙ με αυτή τη διαφορά – ότι
οι παγκόσμιες σχέσεις είναι πλέον
απείρως πιο τεταμένες και οι ρυθμοί
των εξελίξεων επιταχύνονται. Το ουκρανικό
ζήτημα είναι καταδικασμένο να διαδραματίσει
στο άμεσο μέλλον τεράστιο ρόλο στη ζωή
της Ευρώπης. Δεν ήταν τυχαίο που ο Χίτλερ
ήγειρε τόσο θορυβωδώς το ζήτημα της
δημιουργίας μιας «Μεγάλης Ουκρανίας»
ούτε ήταν παρομοίως τυχαίο που παραιτήθηκε
από αυτό το ζήτημα με τέτοια ανεξήγητη
βιασύνη.